Terre des Hommes niet verantwoordelijk voor mogelijke misstanden bij adoptie uit Bangladesh in de jaren ‘70

Na de uitspraak van de rechtbank in 2021 is er door de vrouw hoger beroep aangetekend. Het gerechtshof bekrachtigde vandaag het vonnis van de rechtbank dat de zaak is verjaard. Het gerechtshof heeft hierbij onder meer in aanmerking genomen dat Terre des Hommes geen adoptieorganisatie was, dat niet vast is komen te staan dat medewerkers van Terre des Hommes de biologische moeder van mevrouw onder valse voorwendselen ertoe zouden hebben gebracht haar af te staan, en mevrouw te lang heeft gewacht met het aansprakelijk stellen van Terre des Hommes.

Net als de rechtbank heeft het hof dus niet kunnen vaststellen dat Terre des Hommes betrokken was bij of verantwoordelijk was voor de gang van zaken rondom de adopties uit Bangladesh.

Terre des Hommes Nederland is en was geen adoptieorganisatie. Wij waren aangeklaagd omdat onze landendirecteur in Bangladesh destijds een dubbele functie had. Hij was ook vertegenwoordiger van een adoptieorganisatie en in de dagelijkse praktijk was er daardoor een zekere verwevenheid tussen beide organisaties. 

Hoewel wij blij zijn met deze uitspraak, bevestigt ook deze zaak dat interlandelijke adoptie als kinderbeschermingsmaatregel vaak niet het belang van de kinderen dient. Terre des Hommes probeert al bijna 60 jaar de leefomstandigheden van kinderen in de landen waar wij werken, te verbeteren. Juist als kinderrechtenorganisatie herkennen wij de onregelmatigheden die helaas vaker bij interlandelijke adopties ontstaan. Denk aan fraude met papieren tot regelrechte kinderhandel. Ook het rapport van de commissie Joustra heeft laten zien dat de adoptiepraktijk - zeker in de jaren ’70 - gekenmerkt werd door goede bedoelingen en amateurisme waarbij de belangen van de kinderen en hun biologische ouders vaak ondergeschikt raakten aan belangen van de adoptieouders.

De laatste jaren is er met enige regelmaat aandacht voor onregelmatigheden rond de interlandelijke adopties van kinderen in de afgelopen decennia. Terre des Hommes Nederland heeft zelf nooit adopties verricht. 

Wij hebben na een item in een Nieuwsuur uitzending in 2017 over vermeende misstanden bij adopties uit Bangladesh en aantijgingen aan het adres van Terre des Hommes geprobeerd alle vragen te beantwoorden over de wijze waarop onze organisatie destijds met de adopties uit Bangladesh verweven is geraakt. Alle informatie en documentatie die wij hierover hebben, hebben wij gedeeld met de belangenorganisaties van deze geadopteerden, Shapla en SBA, en de Commissie Joustra die in opdracht van de minister onderzoek heeft gedaan naar de adoptiepraktijk in het verleden in zes landen, waaronder Bangladesh.

Terre des Hommes begrijpt de wens tot waarheidsvinding die leeft in de adoptiegemeenschap goed. Om deze reden is de afgelopen jaren veel energie gestoken om informatie boven tafel te krijgen. Wat Terre des Hommes weet, is gedeeld. Helaas beantwoordt de beschikbare informatie niet alle vragen. 

De omstandigheden in Bangladesh waren zwaar en complex in de jaren ‘70 na een oorlog en daaropvolgende hongersnood. Hulpverlening was broodnodig en nog niet zo professioneel geregeld als vandaag de dag. Interlandelijke adoptie was populair, vanuit goede bedoelingen ingegeven en tegelijkertijd verre van goed georganiseerd. Terre des Hommes leverde noodhulp en medische zorg in Bangladesh en was geen partij in adopties.

Als organisatie kan Terre des Hommes geen verantwoordelijkheid nemen voor misstanden waarin zij geen rol had. Daarom wijst Terre des Hommes juridische claims af. Zowel de rechtbank als het hof gaan hierin mee.

De vraag om hulp vanuit de adoptiegemeenschap heeft Terre des Hommes echter nooit afgewezen. Terre des Hommes voelt zich betrokken bij de personen die destijds als kind vanuit Bangladesh naar Nederland zijn gekomen en vragen hebben over hun herkomst. Daarom ondersteunt Terre des Hommes een programma voor de zoektocht naar nog levende verwanten. Juist als kinderrechtenorganisatie begrijpt Terre des Hommes hoe onzekerheid over je herkomst een mensenleven lang kan doorwerken. Terre des Hommes is tot op de dag van vandaag actief in Bangladesh om kinderuitbuiting te voorkomen en hulp te bieden aan kinderen die in situaties van uitbuiting zijn beland.