Yaroslav: “Mijn favoriete foto is het symbool van Oekraïne in vrede”
De negenjarige Yaroslav uit Oekraïne kwam vlak na het uitbreken van de oorlog met zijn moeder Larysa en zijn zusje Sophie van vier naar de Roemeense hoofdstad Boekarest. Ze wonen hier in een opvangcentrum samen met zo’n 20 andere Oekraïense kinderen (die veelal geen ouders hebben) en twee leraressen, van wie Larysa er een is. Yaroslav en Larysa vertellen aan ons hoe hun leven er nu uitziet en wat de activiteiten die Terre des Hommes samen met partners heeft opgezet, voor hen betekenen.
Grote verantwoordelijkheid
Yaroslav is eerst nog verlegen, maar vertelt met steeds meer zelfvertrouwen over zichzelf: “Ik kom uit Oekraïne. Het liefst speel ik met lego. Maar mijn vraag aan de wereld is: weten jullie wel wat er in Oekraïne aan de hand is?”
Zijn moeder Larysa (36 jaar) vertelt: “Toen de oorlog in Oekraïne begon, belde een andere leraar me op om te vragen of ik van Odessa naar een veilige plek in het buitenland wilde verhuizen, met een aantal kinderen. Dit zijn voornamelijk kinderen die uit huis geplaatst zijn en in een woongroep leven, kinderen die niet of nauwelijks contact hebben met hun ouders. Die avond besprak ik het met mijn man en de dag erna besloot ik te gaan, samen met onze eigen kinderen. We hadden twee weken om ons voor te bereiden voor vertrek. Ik wist niet wat ik kon verwachten, waar we heen zouden gaan. Ik besefte ook niet dat het zo'n grote verantwoordelijkheid zou zijn met zoveel kinderen.”
Larysa zucht, en het wordt duidelijk dat er veel op haar schouders rust. “Uiteindelijk werd het duidelijk dat we naar Roemenië gingen. Omdat ik opgroeide in het grensgebied van Oekraïne met Roemenië, spreek ik beide talen vloeiend.”
Een veilige omgeving en alles om redelijk te leven
Larysa vertelt over hoe haar leven eruit zag voor de oorlog uitbrak: “Ik vond mijn leven gecompliceerd. Ik had altijd haast, met twee kleine kinderen, een baan als lerares en ik deed alle huishoudelijke klusjes zoals schoonmaken, kinderen brengen en halen van school, koken. Ik besef nu dat ik deze routine enorm waardeer en dat ik heel graag weer terug zou willen naar dat leven.” Larysa wordt emotioneel als ze dit vertelt, en sommige kinderen komen naar haar toe en geven haar een knuffel. Het is duidelijk dat het haar zwaar valt om over haar ‘oude’ leven te praten.
“Mijn manier om met de stress om te gaan, zijn de kinderen. In moeilijke tijden heb ik mijn kinderen en daar ben ik erg dankbaar voor en ook dat we nu in een veilige omgeving zitten. We hebben onderdak, eten en medicijnen, en ik weet dat andere vluchtelingen veel minder hebben. We hebben hier alles voor een redelijk leven.”
Fotoproject Children Telling Stories
Een bijzonder project dat Terre des Hommes samen met partnerorganisatie Hope and Homes in Boekarest heeft opgezet, is het fotoproject ‘Children Telling Stories’. Dit project kwam tot stand met hulp van Giro555 en heeft als doel kinderen op een creatieve manier te motiveren hun herinneringen aan Oekraïne in beelden te vatten. Tijdens het hele proces konden ze met hulpverleners praten over wat dit met hen deed. Hun favoriete foto’s, groot uitgeprint met een persoonlijk verhaal erbij, zijn te zien op de tentoonstelling in Hotel Marmorosch in Boekarest. Deze werd op 23 februari officieel geopend, en deelnemende kinderen aan het project, liepen hier blij en trots rond, nu hun foto en verhaal in de schijnwerpers stonden.
Yaroslav geeft graag uitleg over het project: “Toen mijn moeder me vertelde over het fotografieproject, voelde ik me heel belangrijk en volwassen. Dat ik voor zo’n serieus project werd uitgenodigd! Ik vertelde het de volgende dag meteen in mijn online klas. Ze vonden het allemaal fantastisch en wensten me succes. Dat maakte me zo trots.”
“Ik heb veel mooie foto’s genomen. Bijvoorbeeld van de metro in Boekarest, want ik had nog nooit in de metro gezeten. En foto’s van de blauwe lucht, omdat die me deed denken aan Oekraïne toen er nog vrede was. Maar deze foto met de kaart van Oekraïne moest ik gewoon uitkiezen. Voor mij is het het symbool van het Oekraïne waar ik naar wil terugkeren.”
Een dagje naar de bergen of naar zee
Larysa vertelt over hoe haar kinderen het hier vinden: “Een van mijn zorgen toen ik Oekraïne verliet, was hoe mijn kinderen het zouden redden in Roemenië en of ze hun vader zouden missen. Maar alles verliep vlot en als ze hun vader bellen, stellen ze hem gerust. In Oekraïne werkten we heel hard om geld te sparen om een huis te kopen en gingen we nooit op vakantie. Nu genieten de kinderen van de dagen die we in de bergen en aan zee hebben doorgebracht. We maken met z’n allen regelmatig uitstapjes naar de Roemeense natuur. Hun vader grapte: ‘Je wilt vast niet meer terug naar huis’, maar de kinderen zeggen: ‘Wat we hier ook hebben, we zouden meteen teruggaan naar Oekraïne als het mogelijk zou zijn.’ Larysa glimlacht: “Het is goed dat er ook humor is.”
Zelfvertrouwen bij kinderen na workshops en therapie
Naast de activiteiten die Terre des Hommes via de partner Hope en Homes organiseert, worden ook allerlei therapievormen aan de kinderen geboden. Larysa: “Toen we hier kwamen, hadden we het label van vluchteling en hadden we het gevoel in een gevangenis te zitten. Maar de uitstapjes gaven ons een gevoel van vertrouwen, het plezier om een nieuwe stad te ontdekken. De activiteiten waren een uitnodiging om de vrijheid die we in Oekraïne hadden weer te herwinnen en te ervaren.”
Larysa vertelt dat de workshops creatieve therapie en de psychosociale begeleiding erg worden gewaardeerd door de kinderen: “Ik heb veel vooruitgang gezien bij de kinderen na het volgen van deze workshops. Ze zijn sterker geworden omdat iemand tegen hen zei 'je bent getalenteerd' of 'je bent creatief' en ze ontwikkelden een beter gevoel van eigenwaarde. Met de psychologen begonnen ze ook te praten over andere trauma's die moeilijker zijn dan de oorlog, zoals waarom ze door hun ouders in de steek zijn gelaten. Het is fijn en belangrijk dat Terre des Hommes dit alles mogelijk maakt.”
Weer terug naar papa en de camera gaat mee
Larysa vertelt dat de kinderen in het begin niet wilden blijven, ze wilden terug naar huis. Maar na een maand gaven ze aan dat het een goede beslissing was om naar een veilige plek te gaan. Ook was de groep in het begin heel divers: “Maar nu zijn we een hechte groep geworden, bijna een familie. We willen alleen terug naar een veilig land.”
Yaroslav wil tot slot nog iets zeggen: “Ik hou van alle steden in Oekraïne, vooral mijn geboorteplaats Odessa. Ik wil dat ze verenigd worden en dat de oorlog stopt. Dan kan ik met mijn camera weer naar huis en naar mijn vader, en een foto nemen van mijn favoriete park.”